Βρέντζου Μαρία, Φιλόλογος

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ  

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Tα προτεινώμενα αφορούν όσους υποψηφίους εξεταστούν με το παλαιό εξεταστικό σύστημα!!

Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παρακάτω κείμενο:

Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat.  In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore. Gallus, periculum veritus, constituit ut tragulam mitteret. Haec casu ad turrim adhaesit et tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur. Ille epistulam perlegit militesque adhortatur ut salutem sperent. (XLV)

..........................................................................................................................................

Cerva alba eximiae pulchritudinis Sertorio a Lusitano quodam dono data erat. Sertorius omnibus persuasit cervam, instinctam numine Dianae, conloqui secum et docere, quae utilia factu essent. Si quid durius ei videbatur, quod imperandum militibus esset, a cerva sese monitum esse praedicabat. Ea cerva quodam die fugit et perisse credita est. Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse, Sertorius eum iussit tacere; (XLVIII)

                                                                                                                  (Μονάδες 40)

B. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

amentum: ονομαστική πληθυντικού

legatum: κλητική ενικού

tragulae: αιτιατική πληθυντικού

turrim: αφαιρετική ενικού

tertiodie: γενική πληθυντικού

salutem: ονομαστική ενικού

numine: αιτιατική πληθυντικού

ei: δοτική πληθυντικού

aliquis: αιτιατική ενικού

(Μονάδες10)

β. Να μεταφέρετε την παρακάτω άσκηση στο τετράδιό σας γράφοντας τα παραθετικά των παρακάτω επιθέτων και επιρρημάτων στο τύπο που βρίσκονται,

                                                                                                                    (Μονάδες 4)

2.α. possit: να γράψετε το γ΄ ενικό πρόσωπο όλων των χρόνων της υποτακτικής.

(Μονάδες 4)

β.adire: να κλίνετε την προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα και να γράψετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων.

(Μονάδες 4)

γ. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους (στους ονοματικούς τύπους να λάβετε υπόψη σας το υποκείμενο)

abiciat: β΄ πληθυντικό υποτακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή

adfore: μετοχή ενεστώτα και μέλλοντα

defertur: β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

adhortatur: απαρέμφατο μέλλοντα

sperent: γ΄ ενικό υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή

dataerat:  γ΄  πληθυντικό οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή

persuasit: αφαιρετική σουπίνου στην ίδια φωνή

conloqui: μετοχή μέλλοντα

fugit:  γ΄ πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή

perisse:  α΄ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή       

(Μονάδες 10)                                                                                                        

3.α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας την παρακάτω άσκηση και να συμπληρώσετε τα κενά, ώστε να φαίνεται ο συντακτικός ρόλος της κάθε λέξης.

veritus:                 είναι …………………….. στο ……………………………..

a milite:                είναι …………………….. στο ……………………………..

cum legionibus:  είναι …………………….. στο ……………………………..

utilia:                    είναι …………………….. στο ……………………………..

inventam esse:   είναι …………………….. στο ……………………………..

pulchritudinis:    είναι …………………….. στο ……………………………..

                                                        (Μονάδες 6)

β. Να αναγνωρίσετε τις παρακάτω δευτερεύουσες προτάσεις και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς τους.

• ut tragulam mitteret

• Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse

(Μονάδες 6)

γ.Si quid durius ei videbatur: να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου και έπειτα να τον μετατρέψετε ώστε να δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού στο παρελθόν.

(Μονάδες 3)

4.α  quod imperandum militibus esset: να μετατρέψετε τη σύνταξη με την παθητική περιφραστική συζυγία σε σύνταξη του debeo + απαρέμφατο.

(Μονάδες 5)

β. et tertio post die: να δηλώσετε το χρόνο με διαφορετικό τρόπο

                                                                        (Μονάδες 5)

γ. militesque adhortatur ut salutem sperent: να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

(Μονάδες 3)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Συμβουλεύει τον απεσταλμένο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει, να δέσει την επιστολή στον ιμάντα του ακοντίου και να το ρίξει μέσα στο στρατόπεδο. Στην επιστολή γράφει πως θα έρθει γρήγορα με τις λεγεώνες του. Ο Γαλάτης, επειδή φοβήθηκε τον κίνδυνο, αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο. Κατά σύμπτωση αυτό καρφώθηκε σε έναν πύργο και τρεις μέρες αργότερα από κάποιο στρατιώτη γίνεται αντιληπτό και μεταφέρεται στον Κικέρωνα. Εκείνος διαβάζει μέχρι τέλους την επιστολή και προτρέπει τους στρατιώτες να ελπίζουν στη σωτηρία (τους).

………………………………………………………………………………………..

Ένα άσπρο ελάφι εξαιρετικής ομορφιάς είχε δοθεί για δώρο στο Σερτώριο από κάποιο Λουζιτανό. Ο Σερτώριος τούς έπεισε όλους ότι το ελάφι, καθώς κατευθυνόταν από τη βούληση της Άρτεμης, μιλούσε μαζί του και του υπέδειχνε τι ήταν χρήσιμο να κάνει. Αν του φαινόταν κάπως σκληρό κάτι, το οποίο έπρεπε να διατάξει τους στρατιώτες του, διακήρυσσε ότι είχε καθοδηγηθεί από το ελάφι. Το ελάφι αυτό κάποια μέρα έφυγε και πιστεύτηκε ότι είχε πεθάνει. Όταν κάποιος ανήγγειλε στο Σερτώριο ότι το ελάφι βρέθηκε, ο Σερτώριος τον διέταξε να σωπάσει˙

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α.

amentum → amenta

legatum  → legate

tragulae→ tragulas

turrim: turri

tertiodie: tertiorum dierum

salutem: salus

numine: numina

ei: eis / iis/ is

aliquis: aliquem

β.

2.α.

Εν.possit                Παρακειμ. potuerit

Παρατ. posset        Υπερσυντ. potuisset

Μελλ. -                   Συντ. Μελλ. –

β. Προστακτική ενεστώτα: adi - adite

  Προστακτική μέλλοντα: adito – adito – aditote – adeunto

  Aπαρέμφατα: Ενεστ: adire

                        Μέλλ. aditurum-am-um esse  / adituros-as-a esse

                        Παρακείμ. adisse

γ.

abiciat: abiecturi-ae-a sitis

adfore: adsens-ntis / adfuturus-a-um

defertur: deferre / deferimini

adhortatur: adhortaturum-am-um esse / adhortaturos-as-a esse

sperent: speraret

dataerat: dabuntur

persuasit: persuasu

conloqui: conlocuturus-a-um

fugit:  fugiunto

perisse: peribimus

3.α.

veritus: είναι αιτιολογική μετοχή στο ρήμα, συνημμένη στο Gallus(προτερόχρονο)

a milite: είναι ποιητικό αίτιο στο conspicitur

cum legionibus: είναι εμπρόθετος προσδιορισμός στο adfore

utilia: είναι κατηγορούμενο στο quae

inventam esse: είναι άμεσο αντικείμενο στο nuntiavisset

pulchritudinis: είναι γενική της ιδιότητας στο Cerva

β.

• ut tragulam mitteret: βουλητική ως αντ/νο στο constituit, εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι κάτι το επιθυμητό, και συγκεκριμένα με υποτακτική παρατατικού (mitteret) γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (constituit) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν (ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων – συγχρονισμός κύριας με δευτερεύουσα).

• Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse: χρονική ως επιρρ. προσδ. χρόνου στην κύρια με ρ. το iussit, εισάγεται με τον ιστορικό – διηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί αυτός ο cum υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της κύριας με τη δευτερεύουσα και δημιουργεί μια σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσά τους, ενώ η υποτακτική δίνει υποκειμενικότητα και συγκεκριμένα έχουμε υποτακτική υπερσυντελίκου (nuntiavisset) γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (iussit) και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

γ. Si quid durius ei videbatur:  υποθετικός λόγος της ανοιχτής υπόθεσης στο παρελθόν.

Ειδικότερα: υπόθεση: si videbatur (οριστική παρατατικού) και απόδοση: praedicabat (οριστική παρατατικού)

Αντίθετο του πραγματικού (παρελθόν): si visum esset … praedicavisset

4.α. quod deberet imperari militibus ab eo

β.  et post tertium diem

γ. Sperate salutem!