Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
pondus: ονομαστική πληθυντικού
risu: γενική πληθυντικού
ministri: κλητική ενικού
ipsum: δοτική ενικού
acie: αιτιατική ενικού
pecunia: αιτιατική πληθυντικού
amentum: αιτιατική πληθυντικού
se: δοτική πληθυντικού α΄ προσώπου
legionibus: αφαιρετική ενικού
turrim: αιτιατική ενικού
haec: γενική πληθυντικού στο ίδιο γένος
quodam: αιτιατική ενικού θηλυκού γένους
milite: γενική πληθυντικού
ille: αιτιατική πληθυντικού ίδιου γένους
salutem: ονομαστική ενικού
Μονάδες 15

Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

missum: απαρέμφατο μέλλοντα στην ίδια φωνή
attulissent: β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
uteretur: γ΄ πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
solvit: αφαιρετική σουπίνου
narrate: β΄ πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
malle: γ΄ ενικό οριστικής ενεστώτα
fieri: γερουνδιακό
adire: μετοχή ενεστώτα, δοτική ενικού αρσενικού
possit: απαρέμφατο παρακειμένου
adliget: γ΄ ενικό προστακτικής μέλλοντα στην παθητική φωνή
scribit: α΄ πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου
adfore: γ΄ ενικό πρόσωπο του παρατατικού στην υποτακτική
veritus: αφαιρετική γερουνδίου
constituit: α ΄ενικό πρόσωπο του μέλλοντα της οριστικής στην παθητική φωνή
adhortatur: απαρέμφατο ενεστώτα

Μονάδες 15
Γ1. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
ad eum, malle, quam fieri, celeriter, veritus, tertio, salutem
Μονάδες 7
Γ2. «ut tragulam mitteret»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1) και τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδες 2), την έγκλιση (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 3).
Μονάδες 8
Γ3. «ut eo uteretur»: να δηλώσετε το σκοπό με τους υπόλοιπους δυνατούς τρόπους.
Μονάδες 8
Γ4. missum: να αναλυθεί η μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση.
Μονάδες 3
Γ5. «Ille epistulam perlegit»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
Μονάδες 4

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Ενώ δηλαδή προσέφεραν σε αυτόν μεγάλη ποσότητα χρυσάφι, σταλμένο από την πολιτεία τους, για να το χρησιμοποιήσει, χαλάρωσε το πρόσωπό του με γέλιο και είπε: «Μέλη της περιττής, για να μην πω ανόητης πρεσβείας, πείτε στους Σαμνίτες ότι ο Μάνιος Κούριος προτιμά να διατάζει τους πλούσιους παρά να γίνει ο ίδιος πλούσιος˙ και θυμηθείτε ότι εγώ δεν είναι δυνατό ούτε στην μάχη να νικηθώ ούτε με χρήματα να διαφθαρώ».
Συμβουλεύει τον απεσταλμένο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει, να δέσει την επιστολή στον ιμάντα του ακοντίου και να το ρίξει μέσα στο στρατόπεδο. Στην επιστολή γράφει πως θα έρθει γρήγορα με τις λεγεώνες. Ο Γαλάτης, επειδή φοβήθηκε τον κίνδυνο, αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο. Τυχαία αυτό καρφώθηκε σε έναν πύργο και τρεις μέρες αργότερα από κάποιο στρατιώτη γίνεται αντιληπτό και μεταφέρεται στον Κικέρωνα. Εκείνος διαβάζει μέχρι τέλους την επιστολή και προτρέπει τους στρατιώτες να ελπίζουν στη σωτηρία.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

B1.
pondus: pondera
risu: risuum
ministri: minister
ipsum: ipsius
acie: aciem
pecunia: pecunias
amentum: amenta
se: nobis
legionibus: legione
turrim: turrim
haec: harum
quodam: quandam
milite: militum
ille: illos
salutem: salus

Β2.
missum: misum iri
attulissent: adfer / affer
uteretur: utantur
solvit: solutu
narrate: narretis
malle: mavult
fieri: faciendus – a - um
adire: adeunti
possit: potuisse
adliget:adligator
scribit: scripsissemus
adfore: adessent
veritus: verendo
constituit: constituar
adhortatur: adhortari

Γ1.
ad eum: εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε πρόσωπο στο attulissent
malle: άμεσο αντικείμενο στο narrate
quam fierι: β΄ όρος σύγκρισης (ο α΄ όρος είναι το imperare) που εκφέρεται με quam και ομοιότροπα με τον α΄όρο (συγκριτική λέξη το malle)
celeriter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο adfore
veritus: αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος (Gallus), προτερόχρονο
tertio: επιθετικός προσδιορισμός στο die
salutem: αντικείμενο στο sperent

Γ2.
ut tragulam mitterent: δευτερεύουσα βουλητική ως αντικείμενο στο constituit, εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι κάτι το επιθυμητό, και συγκεκριμένα με υποτακτική ενεστώτα (mitteret) γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (constituit) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν (ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων – συγχρονισμός κύριας με δευτερεύουσα).

Γ3.
ut eo uteretur:
1. qui eo uteretur
2. usum eo
3. eo utendi causa
4. ad eo utendum
Γ4. missum → quod missum est /erat

Γ5. Ille epistulam perlegit → Epistula ab illo perlegitur

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ

 Απαγόρευση
 Β΄ όρος σύγκρισης
 Παθητική περιφραστική συζυγία → debeo + απαρέμφατο
 Δήλωση σκοπού
 Δήλωση εκφοράς χρόνου
 Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική
 Μετατροπή παθητικής σύνταξης σε ενεργητική

ΔΗΛΩΣΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ
Μάθημα 25
• Opibus urbis nolite confidere
→ Ne confisi sitis opibus urbis
• Neminem credideritis patriae consulturum esse
→ Nolite credere patriae consulturum esse
Μάθημα 28
• Noli spectare quanti homo sit
→ Ne spectaveris quanti homo sit

ΔΗΛΩΣΗ Β΄ ΟΡΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ
Μάθημα 28
• ut nihil ei gratius possit quam recuperatio fugitivi
→ ut nihil ei gratius possit recuperatione fugitivi
Μάθημα 31
• Et fortior hoste hasta eum transfixit et armis spoliavit
→ Et fortior quam hostis hasta eum transfixit et armis spoliavit
Μάθημα 37
• ...sed nihil miserius quam ipsa victoria
→ ...sed nihil miserius ipsa victoria
Μάθημα 41
• et his antiquiores Horatii
→ et antiquiores Horatii quam hi
Μάθημα 46
• Nec magis vituperandus est proditor patriae quam proditor communis utilitatis.
→ Nec magis vituperandus est proditor patriae proditore communis utilitatis.
• ... quod decet cariorem nobis esse patriam quam nosmet ipsos
→ quod decet cariorem nobis esse patriam nobismet ipsis.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΗΣ ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΣΕ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ DEBEO + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

Μάθημα 46
• Nec magis vituperandus est proditor patriae…
→ Nec debet magis vituperari a nobis proditorem patriae …
• ...ut laudandus is sit
→ ut debeat laudari a nobis eum
Μάθημα 48
• …quod imperandum militibus esset...
→ … quod deberet imperari militibus ab eo …

ΔΗΛΩΣΗ ΣΚΟΠΟΥ

Μάθημα 34
• Complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt (σουπίνο)
→ …ut salutarent (τελική πρόταση)
→ …qui salutarent (αναφορική – τελική πρόταση)
→ …salutandi causa (causa + γενική γερουνδίου)
→ …ad salutandum (ad + αιτιατική γερουνδίου)

Μάθημα 36
• …cum... attulissent, ut eo uteretur, … (τελική πρόταση)
→ …qui eo uteretur … (αναφορική – τελική πρόταση)
→ …usum eo… (σουπίνο)
→ … eo utendi causa … (causa + γενική γερουνδίου)
→ … ad eo utendum … (ad + αιτιατική γερουνδίου)

Μάθημα 40
• Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ut iudicaretur C. Marius...hostis (τελική πρόταση)
→ …a quo iudicaretur C. Marius...hostis (αναφορική – τελική πρόταση)
→ … iudicatum C. Marium...hostem (σουπίνο)
→ ... C. Marii hostis iudicandi causa (causa + γενική γερουνδίου)
→ … ad C. Marium hostem iudicandum (ad + αιτιατική γερουνδίου)

Μάθημα 41
• Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? (τελική πρόταση)
→ … qui consequaris … (αναφορική – τελική πρόταση)
→ … consecutum… (σουπίνο)
→ … consequendi causa …(causa + γενική γερουνδίου)
→ … ad consequendum … (ad + αιτιατική γερουνδίου)

Μάθημα 49
• ...Brutus ad eam obiurgandam venit (ad + αιτιατική γερουνδίου)
→… Brutus venit ut obiurgaret eam (τελική πρόταση)
→ … Brutus venit qui obiurgaret eam (αναφορική – τελική πρόταση)
→ … Brutus venit obiurgatum eam (σουπίνο)
→ … Brutus venit obiurgandae eius causa (causa + γενική γερουνδίου)

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΥΠΟΘΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ
ΣΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΕΙΔΗ

Μάθημα 30
si habet Asia suspicionem
Υπόθεση: si habet
Απόδοση: debemus
Είδος: Ανοιχτή υπόθεση στο παρόν
→ Μετατροπή:
• Si habuit…debuimus
• Si habebit (habuerit)…debebimus
• Si haberet…deberemus
• Si habuisset…debuissemus
• Si habeat…debeamus

Μάθημα 42
si in hunc animadvertissem
Υπόθεση: si animadvertissem
Απόδοση: dicerent
Είδος: αντίθετο του πραγματικού με την υπόθεση να αναφέρεται στο παρελθόν και την απόδοση στο παρόν
→ Μετατροπή:
• Si animadverto…dicunt
• Si animadverti…dixerunt
• Si animadvertam / animadvertero…dicent
• Si animadverterem…dicerent
• Si animadvertissem…
• Si animadvertam…dicant

ΔΗΛΩΣΗ ΕΚΦΟΡΑΣ ΧΡΟΝΟΥ
Μάθημα 41
• ...abhinc multis annis → abhinc multos annos
Μάθημα 45
• ...et tertio post die → et post tertium diem

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ

• Galli everterunt urbem Romam (21)
→ Urbs Roma eversa est a Gallis
• Huic Arria funus ita paravit (23)
→ Funus huic ab Aria ita paratum est
• Ego non cognosco vocem tuam? (24)
→ Vox tua non cognoscitur a me?
• Accius tragoediam suam ei desideranti legit (27)
→ Tragoedia sua ei desideranti lecta est ab Accio.
• Id exemplum sutorem quendam incitavit (29)
→ Sutor quidam eo exemplo incitatus est
• Oleum et operam perdidi (29)
→ Oleum et opera perdita sunt a me
• Murenam laudare debemus (30)
→ Murena laudandus est nobis
• Sed consul adulescentem morte multavit (31)
→ Sed adulescens morte multatus est a consule
• Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit (34)
→ Tum praesidium domesticorum in tecto a Scipione conlocatum est
• Samnitium divitias contempsit (36)
→ Samnitium divitiae contemptae sunt (a Manlio)
• Sed tantus furor omnes invaserat (37)
→ Sed omnes tanto furore invasi erant
• Ego libenter tibi mea sede cedo (38)
→ Mea sedes libenter tibi a me ceditur
• … leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt … (46)
→ … salus omnium anteponitur saluti singulorum legibus …

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ

• Tum Camillus dictator est factus (21)
→ Tum Camillum dictatorem fecerunt.
• Tandem corvus salutationem didicit (29)
→ Tandem sutor docuit corvum salutationem.
• ...et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est (31)
→ et dux hostium his verbis proelio eum lacessivit.
• meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse (40)
→ meminero urbem Romam et Italiam Marium conservavisse.
• quod a Caesare scriptum est (41)
→ quod C. Caesar scripsit
• ...Roma non oppugnaretur (a te) (43)
→ tu non oppugnares Romam
• et tertio post die a quondam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur (45)
→ et tertio post die quidam miles hanc conspicit et ad Ciceronem defert.
• Philosophi mundum censent regi numine deorum (46)
→ Philosophi numen deorum regere mundum censent
• ...a cerva sese monitum esse praedicabat (48)
→…cervam monuisse se ipsum praedicabat.

Η διεύθυνση του φροντιστηρίου
«Σύγχρονη Εκπαίδευση» και οι καθηγητές του
εύχονται σε όλους τους υποψηφίους καλή επιτυχία
στις επερχόμενες Πανελλαδικές εξετάσεις.

Βρέντζου Μαρία, Φιλόλογος