Το λεξικό της πολιτικής χρειάζεται να ξαναγραφτεί από την αρχή ή τουλάχιστον να αναθεωρηθεί και να εκσυγχρονιστεί.Τα περισσότερα λήμματά του ή έχουν πέσει σε αχρηστία στην πρακτική της πολιτικής ζωής ή έχουν προσλάβει νοήματα που διατηρούν μόνο θολή σχέση-όπως η ετυμολογία μιας παλιάς γλώσσας-με τις αρχικές τους σημασίες.

  Η ίδια η «δημοκρατία» είναι για παράδειγμα ένας από τους όρους που χάνει σταδιακά το αρχικό του νόημα στις σύγχρονες σύνθετες κοινωνίες.

   2. Η δημοκρατία γεννήθηκε ιστορικά ως ένα κίνημα που τείνει να διευρύνει διαρκώς τη σφαίρα της αυτονομίας και του αυτοκαθαρισμού  των μελών μιας κοινωνίας μέσα από την πλήρη και ελεύθερη συμμετοχή τους στη ρύθμιση της συλλογικής ζωής.Η εξέλιξη των δημοκρατικών θεσμών στους δυο τελευταίους αιώνες  εμφανίζει μια σταθερή πρόοδο:από τις επαναστατικές κατακτήσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη ως την κατοπινή γενίκευση της καθολικής ψήφου, από την εδραίωση των κομμάτων και του κοινοβουλίου ως την προστασία των «κοινωνικών» δικαιωμάτων. Αυτή η εξελεκτική πορεία (που ορισμένοι πίστεψαν ότι θα οδηγούσε βαθμιαία στην ουσιαστική ισότητα ,στη γενικευμένη πολιτική συμμετοχή, στο μαρασμό του κράτους ή και στο «σοσιαλισμό»)φαίνεται σήμερα να έχει διακοπεί

 3. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια εντυπωσιακή απώλεια εξελικτικής  και επεκτατικής ικανότητας  των δημοκρατικών θεσμών. Και οι κίνδυνοι  αυτής της κατάστασης είναι δραματικά φανεροί με την κρίση του κοινωνικού κράτους και με την ανάπτυξη αυταρχικών ,τεχνοκρατικών και άλλων αντιδημοκρατικών τάσεων.

  Οι ολιγαρχίες της εξουσίας συνεχίζουν να χρησιμοποιούν μια κενή περιεχομένου «δημοκρατική» ρητορική για να δικαιολογήσουν κάθε πολιτική και κάθε χρήση εξουσίας ,ακόμη και την πιο αυθαίρετη.Η κρίση της δημοκρατίας γεννά απογοητεύσεις συχνά μάλιστα τροφοδοτεί μια πλήρη απάρνηση της πολιτικής και οδηγεί προς τη οικογενειακή και επαγγελματική ιδιώτευση.

Θανάσης Γιαλκέτσης εφημ.Ελευθεροτυπία 3.10.93

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α.Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του αποσπάσματος.(80-100 λέξεις)  25 μόρια

Β1 .Να προσδιορίσετε α)  τον τρόπο με τον οποίο αισθητοποιείται η σχέση αντίθεσης που συνδέει την τρίτη και την τέταρτη παράγραφο του αποσπάσματος.β)Πέρα από την αντίθεση,υπάρχει κάποια άλλη νοηματική σχέση που συνδέει τις παραγράφους αυτές; 5μόρια

Β2.Με ποια μέθοδο οργανώνεται ο λόγος και αναπτύσσονται οι ιδέες στην τελευταία παράγραφο του αποσπάσματος; 5μόρια

Β3.Επιλέξτε τη σωστή ιδέα ανάμεσα στις προτεινόμενες:

Θέμα του κειμένου είναι:

α)οι αλλαγές που συντελούνται στην πολιτική ορολογία

β)το πρόβλημα της ιδιώτευσης, της αδιαφορίας και της επανάπαυσης των πολιτών,

γ)η ανάπτυξη του πολιτικού αυταρχισμού στις δημοκρατικά οργανωμένες και διοικημένες κοινωνίες,

δ)η παραφθορά του δημοκρατικού πολιτεύματος. 5μόρια

Β4.εξηγηστε τη χρήση των εισαγωγικών στις παρακάτω λέξεις: «δημοκρατία», «κοινωνικών», «σοσιαλισμό». 5μόρια

Β5.Ενώ σ’όλο το κείμενο χρησιμοποιείται γ ενικό  και πληθυντικό  πρόσωπο ,στην πρώτη περίοδο της τέταρτης παραγράφου «Σήμερα βρισκόμαστε…των δημοκρατικών δεσμών» γίνεται χρήση του α πληθυντικού προσώπου. Δικαιολογήστε την επιλογή του συγγραφέα αναφερόμενοι στο υφολογικό αποτέλεσμα που έχει η χρήση του α προσώπου. 5μόρια

Β6 .Να γράψετε ένα συνώνυμο για κάθεμιά από τις λέξεις του κειμένου:

σύνθετες

εδραίωση

βαθμιαία

μαρασμό

δραματικά

5μόρια

β7 Δώστε τη σημασία των λέξεωνευθύνη και υπευθυνότητα χρησιμοποιώντας τες σε προτάσεις

5μόρια

Παραγωγή λόγου

Σε ένα άρθρο που θα δημοσιεύσεις στη σχολική εφημερίδα του σχολείου σου να αναπτύξεις το θέμα : . «Αναμφισβήτητα το δημοκρατικό πολίτευμα είναι το πιο αποτελεσματικό και δίκαιο και δεν τίθεται θέμα επιλογής από τα άτομα και συνεπώς δημοκρατικός πολίτης είναι εκείνος που βιώνει τη δημοκρατία. Δυστυχώς όμως  στις μέρες μας λίγοι είναι αυτοί που βιώνουν τη δημοκρατία. Να αναφερθείς στους λόγους που απομακρύνουν τον πολίτη από την πραγματική έννοια της δημοκρατίας. 550 λέξεις  40 μόρια

ΑΠΑΝΤΉΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Β1.α) η σχέση αντίθεσης ,που συνδέει τις παραγράφους αυτές αισθητοποιείται με τη χρήση αντιτιθέμενων ζευγών εννοιών.Τα ζεύγη αυτά είναι τα ακόλουθα δυο
Ιστορικά /σήμερα
Η εξέλιξη των δημοκρατικών θεσμών/απώλεια της εξελικτικής και επεκτατικής ικανότητας
Β)πέρα από τη σχέση αντίθεσης οι παράγραφοι συνδέονται με σχέση αιτιολόγησης.Η τέταρτη παράγραφος αιτιολογεί τη διαπίστωση (φαίνεται σήμερα να έχει διακοπεί)που γίνεται στην τελευταία περίοδο της τρίτης παραγράφου.

Β2.Η μέθοδος είναι αίτια –αποτελέσματα.Αίτιο η πρακτική των «ολιγαρχιών της εξουσίας»και ως αποτέλεσμα η κρίση της δημοκρατίας που οδηγεί τους πολίτες στην ιδιώτευση.

Β3 δ
Β4.Με τη χρήση των εισαγωγικών στην πρώτη «δημοκρατία»και στην τέταρτη «μεταμορντένες»τονίζονται οι λέξεις εμφατικά ,δίνεται έμφαση στο σημασιολογικό τους περιεχόμενο.Ενώ στη δεύτερη «κοινωνικών»και τρίτη «σοσιαλισμό» εκφράζεται αμφισβήτηση ενώ υπάρχει και ελαφρά ειρωνική διάθεση.
Β5Με τη χρήση του α πληθυντικού προσώπου προσδίδεται αμεσότητα στο λόγο και προβάλλεται ο κίνδυνος ως απειλή για όλους.
Β6 πολύπλοκες
σταθεροποίηση
σταδιακά
παρακμή
τραγικά

β7.Ο άνθρωπος έχει συναίσθηση της ευθύνης του και διακρίνεται και διακρίνεται για την αρετή της υπευθυνότητάς .

Παραγωγή λόγου
Πρόλογος: Τονίζεται η σημαντικότητα και η αναγκαιότητα του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Αποδοχή θέματος: είναι γεγονός στις μέρες μας ότι λίγα άτομα κάνουν βίωμα τους την ελευθερία. Κι αυτό γίνεται για διάφορους λόγους.
Κύριο Μέρος: • Ο ατομοκεντρισμός, η προβολή του εγώ, το κυνηγητό της οικονομικής καταξίωσης, το συναίσθημα της εγωπάθειας, οπότε το άτομο παύει να είναι αυταξία.
• Η μαζοποίηση που συμβαίνει στις μέρες μας στερεί την ελευθερία του ατόμου να εκφραστεί όπως θέλει. Σκέφτεται και λειτουργεί ομαδοποιημένα, μέσα σε μια άβουλη αγέλη και προτιμά πάντοτε να είναι με τους πολλούς. `Αρα δεν μπορεί να βιώσει τη δημοκρατία.
• Ο καταναλωτισμός καλλιέργησε τον ευδαιμονισμό και την ευτελή πλευρά του ανθρώπου, ώστε να νοιάζεται μόνο για τις υλικές αξίες και να αποπροσανατολίζεται πνευματικά. Δεν ασχολείται με τα πνευματικά αγαθά, που είναι χαρακτηριστικό της δημοκρατίας.
• Η τεχνολογική ανάπτυξη χώρισε τις χώρες σε δυο αντίπαλα οικονομικά στρατόπεδα. Τις προηγμένες και τις υπανάπτυκτες. Στην προηγμένη χώρα ο πολίτης κυνηγά την ασυδοσία του πλούτου, χάνει την αυτοπειθαρχία και τον αυτοέλεγχο που θέλει η δημοκρατία. Στις υπανάπτυκτες χώρες χάνει την ποιότητα ζωής.
• Η εποχή του συμφέροντος δεν αφήνει περιθώρια για να εισακουστεί ο λόγος του δημοκρατικού πολίτη με αποτέλεσμα να αδιαφορεί και να απαξιώνεται μέσα στην κοινωνία. `Ετσι χάνεται και το ενδιαφέρον του για τα κοινά.
• Δεν παρατηρούμε καθολική συμμετοχή στην ομαλή λειτουργία της δημοκρατίας γιατί οι κομματικοποιήσεις, οι πολιτικές διενέξεις, οι κράχτες της δημοκρατίας θέλουν τα άτομα παθητικούς δέκτες.
• Η αμάθεια δεν αφήνει τον πολίτη να βιώσει την δημοκρατία. Ζει στον πνευματικό σκοταδισμό και δεν διεκδικεί τα δικαιώματα του γιατί δεν τα ξέρει.
• Η τεχνολογία έκανε τη παιδεία χρησιμοθηρική αντί ανθρωπιστική.
• Η δημοκρατία περιέχει αντινομίες . στη θεωρία υπάρχει, στην πράξη όμως εκπίπτει. Σήμερα οι δημοκρατικές πολιτείες είναι αυτοβαπτιζόμενες. Λειτουργικά όμως είναι σχήματα λόγου γιατί παραπλανούν, εκμεταλλεύονται, προπαγανδίζουν και κάνουν θύματα τους το λαό.
Η αυτονομία της δημοκρατίας έγκειται στο εξής:
• Ενώ από τη μια η δημοκρατία θεωρεί τον άνθρωπο μοναδική αξία και ότι πρέπει να απολαμβάνει όλα τα αγαθά της δημοκρατίας, εντούτοις σήμερα καταπατούνται όλα τα δικαιώματα του. Επίσης υπάρχουν οι ρατσιστικές διακρίσεις και παύει να υπάρχει ως αυτόνομη προσωπικότητα.
• Από τη μια μιλά για ισότητα και πως οι άνθρωποι προστατεύονται από το νόμο ενώ από την άλλη βλέπουμε εκείνους που έχουν οικονομική και κοινωνική ισχύ να εξαγοράζουν συνειδήσεις.
• Ενώ από τη μια η δημοκρατία υπόσχεται ελευθερία στα άτομα, τα ίδια τα άτομα δεν έχουν την ελευθερία. π.χ. Ενώ οι άνθρωποι έχουν ταλέντα, έμφυτες κλίσεις, ικανότητες, δεν έχουν την υλική δύναμη για να αναπτύξουν και να πραγματώσουν τα όνειρα τους.
• Ενώ ο στόχος της δημοκρατίας είναι το ενδιαφέρον για τα κοινά, πολλοί άνθρωποι αδιαφορούν για τα κοινά, είτε έχουν ηγετικές θέσεις είτε είναι απλοί πολίτες.
Επίλογος: Είναι φανερό ότι οι κίνδυνοι που απειλούν την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι πολλοί και αρκετά ισχυροί. Είναι ανάγκη η ανθρωπιστική παιδεία και οι πνευματικοί άνθρωποι να συμβάλουν στον περιορισμό αυτών των κινδύνων αλλά και στην τήρηση των προϋποθέσεων, της δημοκρατίας. Αναμφισβήτητα το δημοκρατικό πολίτευμα είναι το πιο αποτελεσματικό και δίκαιο και δεν τίθεται θέμα επιλογής από τα άτομα.